Warum sollten wir ein reines, selbstständiges Denken entwickeln?
VonMieke Mosmuller
27-07-2016
12 Kommentare
Aristoteles denken wir nicht mit, weil wir den Inhalt brauchen. Wir denken seine Gedanken mit, weil wir dadurch eine Denkfähigkeit kennen lernen, die aus dem Altertum kommt, die aber die Menschheit noch immer nicht selbstständig entwickelt hat. Warum sollten wir ein solches Denken entwickeln?
Ein Zitat aus einem Vortrag für die Arbeiter am Goetheanum. Rudolf Steiner:
'Ja, wenn die Sache so weitergehen würde auf Erden, so würde überhaupt alles Denken ein Chaos werden. Alle Schrecken und Katastrophen würden auftreten. Jetzt schon wissen die Menschen nicht mehr, was sie eigentlich machen sollen. Daher gehen sie an etwas heran mit aller Kraft und sagen: Ja, unsere Vernunft hält uns nicht mehr zusammen, da muß uns die Nationalität zusammenhalten. - Diese Nationalstaaten entstehen ja nur, weil die Menschen nicht mehr wissen, wie sie sich zusammenhalten sollen. Und das, daß man nichts mehr weiß von der geistigen Welt, das hat in Wirklichkeit das ungeheure Elend bewirkt. Das andere ist die Äußerlichkeit, das hat das ungeheure Elend bewirkt. Und zu sagen: Die Menschen haben das verdient, weil sie in ihrem früheren Leben Schlechtes getan haben -, das ist natürlich ein Unsinn, denn das ist nicht das Schicksal eines jeden einzelnen, sondern es ist das gemeinsame Schicksal jedes einzelnen. Aber es erlebt es jeder in diesem Leben. Denken Sie sich nur, wieviel Elend der Mensch im jetzigen Leben erlebt. Vom früheren Leben stammt es nicht her. Aber im nächsten Leben, da wird er die Folgen vom Elend von jetzt haben. Die Folge davon wird sein, daß er gescheiter sein wird und daß die Geistwelt in ihn eher hineingehen kann. So daß also das jetzige Elend schon für die Zukunft eine Erziehung ist.
Aber etwas anderes kann man daraus schließen. Denken Sie sich einmal, daß die Anthroposophie 1900 schon angefangen hat und wirklich sehr bekannt geworden ist. Aber die Menschen haben sich dagegen gestemmt und wollten nichts hören von der geistigen Welt. Nun, wenn Sie einen Schuljungen haben, der gar nichts lernen will - wenigstens in früheren Zeiten hat man es so gemacht, jetzt ist man davon abgekommen; ich will gar nichts sagen darüber, ob es richtig oder unrichtig ist -, früher hat man ihn richtig durchgebläut! Manche haben dann doch angefangen zu lernen. Es hat bei manchen geholfen. Ja, die Menschen haben nichts Geistiges lernen wollen bis 1914. Nun haben sie vom Weltenschicksal, vom gemeinsamen Schicksal die Prügel gekriegt dafür. Nun wird man sehen, ob die helfen.
Man muß das als ein gemeinsames Schicksal ansehen, das ist schon so. Denn was ist geschehen? [...] Die Menschen haben das Denken sich allmählich überhaupt abgewöhnt und denken nur noch mit den Gedanken derjenigen, die sie als Autoritäten haben. Die Menschen müssen wiederum selber denken, müssen wiederum anfangen, jeder einzelne, selber zu denken, sonst werden sie, gerade wenn sie nichts wissen von der geistigen Welt, von ihr fortwährend beeinflußt, aber in schlechtem Sinne. Und dann kann man sagen: Man kann das schon, was als Elend über die Welt gekommen ist, richtig als Schicksalsprügel, möchte ich sagen, ansehen und noch daraus lernen. - Wenn man noch so viel Kongresse abhält, es hilft alles nichts. Diejenigen Leute, die mit dem heutigen Verstand die Mark stützen wollen, die werden bewirken, daß sie nachher um das Doppelte herabgeht, denn dieser Verstand, der ganz von der Erde ist, der ist nichts nütze, gar nichts. Wenn ein Körper nicht genügend Flüssigkeit in sich hat, so wird er sklerotisch, er verkalkt. Und wenn die Seele nichts von der geistigen Welt weiß, so kriegt sie zuletzt den Verstand, der nichts mehr nutz ist. Und diesem Schicksal geht die Menschheit entgegen, wenn sie nicht fortwährend Nahrung bekommt aus der geistigen Welt.
Also das einzig wirkliche Mittel ist, daß die Menschen sich zu interessieren anfangen für die geistige Welt. Sehen Sie, so muß man die Frage beantworten, die gestellt worden ist. Man muß die Dinge ein bißchen radikal ausdrücken, aber so sind die Zusammenhänge. '(GA 350, 116 ff).
Das wurde vor ungefähr einem Jahrhundert gesprochen - und es gilt nicht nur noch immer, es ist noch viel, viel ernster zu nehmen als damals.
Die obenstehenden Worte sind hart, aber sie könnten vielleicht dazu führen, dass wir die Notwendigkeit unserer eigenen Tätigkeit kennenlernen.Warum sollten wir ein reines, selbstständiges Denken entwickeln? Von Mieke Mosmuller
Kommentare
-
Von KeesW @.In het artikel zegt Steiner dat het gaat om het zich interesseren voor de geestelijke wereld, en het belang om vandaaruit gevoed te worden. Is het mogelijk aan te geven welke betekenis het meedenken met Aristoteles heeft in verhouding tot het meedenken met Steiner,en of en zo ja welke betekenis de inhoud dan toch heeft?.Dat de inhouden van Steiner rijkelijk door velen zijn bestudeerd is bekend,en er zijn ook ontelbare semi Steiner-boeken geschreven (hoewel geen plagiaat) met dezelfde inhoud(?) door anderen. Blijkbaar heeft dit niet het besproken resultaat gehad...
-
Von Marita Stomp @zou Mieke over Aristoteles zo praten ,dat Aristoteles een manier van denken heeft die ondanks dat hij het voordacht en deed ,dat we in de moderne tijd zo nog niet hebben leren denken ? niet dat ik Aristoteles heb gelezen hoor ! dus: ook al is het in de oudheid geschreven dat nog niemand dat heeft geprobeerd of gekund o ja de oudheid is de oorsprong bedacht ik net ! ,behalve Steiner dan ,die benoemde allerlei dingen die actueel waren/zijn . dus ook de tekst:Wat Aristoteles kon kunnen wij nog steeds niet , waarom zouden we ook dat begrijp ik niet helemaal ....zou Mieke dan bedoelen dat wij ,de mensen gemakzuchtig zijn? het lijkt aan te sluiten op de tekst die daarna volgt van Rudolf Steiner ,ik vermoed dat het bij elkaar hoort .
-
Von Mieke Mosmuller @Het gaat in feite om deze zinnen: 'De mensen hebben zich het denken langzaamaan helemaal afgewend en denken alleen nog met de
gedachten van diegenen die ze als autoriteiten hebben. De mensen moeten weer zelf denken, moeten weer beginnen, ieder afzonderlijk, zelf te denken, anders worden ze, juist wanneer ze niets van de geestelijke wereld af weten, voortdurend daardoor beïnvloed, maar in slechte zin. ' Het is het actieve en vooral zelfstandige denken dat verloren dreigt te gaan. Steiner heeft zelf voor de ontwikkeling van dit zelfstandige denken bijvoorbeeld Aristoteles en de teksten uit de scholastiek aanbevolen. Niet vanwege de inhoud, maar vanwege een noodzakelijke activering en differentiëring van het denken. Hoe meer je je moet inspannen om een tekst te begrijpen, des te vrijer wordt het denken. En het is dan vooral dit muzikale element in het logische denken, dat bevrijdend werkt. Dat vinden we in Steiners filosofische werken uiteraard ook. De latere echte esoterische voordrachten hebben nog een andere werking. Maar die kun je veel gemakkelijker lezen, gedreven door honger naar occulte kennis. Dan volg je toch weer de schrijver en bestaat de mogelijkheid deze teksten ook als gedachten van een autoriteit aan te nemen, zonder deze zelf met het actieve denken als eigen gedachten te denken. Daarom breng ik hier Aristoteles, als de vader van het actieve zelfstandige denken, dat nog zo pasgeboren is, dat ons het Apollinische deel van het denken kan brengen, dat onmiddellijk ook de beweging van het Dionysische bewust doet worden. Betekenisvolle muziek dus! -
Von Kees W @Dat is een mooi antwoord! Dank, en ja fijn, zo'n Blog.
-
Von Ronald Breland @Would you please supply the source for this lecture by Steiner?
-
Von Mieke Mosmuller @Yes of course, I forgot that in the Eglish version: GA 350, p. 116 ff. German Edition of the GA . I couldn't find an English translation.
-
Von Marita stomp @Beste Mieke , mooie tekst en die stemt me tot nadenken ... meer dan ooit heb ik deze tijd een gevoel dat ik ben afgedreven van de geestelijke wereld en ik vroeg me af ,HOE kan ik dan weer in contact komen met die wereld ? en Hoe kan ik dan leven als ik gedragen wordt door goddelijke gedachten terwijl de hele wereld in vuur staat en in de war is en anderen leed hebben ? Ik heb al veel meegemaakt in mijn leven en de werkelijkheid was hard en liefdeloos ik bedoel fmilie leden die op nare manieren zijn overleden ! hoe kan ik dan sereen en rustig leven en het juiste doen en de juiste houding tegenover het leven? want ik heb dan toch emoties die niet helemaal goed verwerkt zijn. Ik zou het heel graag willen maar heb ook angst omdat ik merk dat er niet zo veel mensen zijn die die speciale woorden en woordeloze woorden in hun vocabulair hebben en dat ik dus vervreemdt en uitgestoten wordt door de omgeving. dus in mijn vraag zitten meerdere vragen en emoties .. Ik vind het zo lastig om mens en goddelijk wezen te zijn! ergens besef ik het wel maar in de huidige tijd kun je ook weggestopt worden als fantast of eigenaardig helaas . Ik hoop dat degenen die dit lezen wat ik nu heb geschreven niet over me heen vallen over mijn taalgebruik ik heb geen academische scholing! dus samenvattend Hoe kan ik weer in contact komen met de geestelijke wereld en tegelijkertijd hier en nu te zijn waar ik nu ben en leef zonder mijn ogen te sluiten voor wat er is! en niet bang te worden? ik heb geen geld voor dure cursussen ! is het dan ook mogelijk om me deugdelijk te ontwikkelen in die wereld ?Wat en hoe heb je er voor nodig? hartelijke groet ,Marita Stomp
-
Von Mieke Mosmuller @Beste Marita, dat is een mooi onderwerp vvor de tekst van volgende week! Daarin zal ik dan proberen enige antwoorden op deze vragen te vinden. Hartelijke groet.
-
Von Michael Hall @Very good, thank you.
-
Von Gerheart Bandorf @Liebe Frau Mosmuller,
„Warum sollten wir ein reines, selbstständiges Denken entwickeln?“
Ich versuche mal eine direkte Antwort zu geben: Weil man sonst das Denken von Denkinhalten nicht wahrnehmen kann und diese für das Denken selbst hält, und wähnt, Geist privatisieren zu können. ;-)
Herzlichst, G. Bandorf -
Von Maureen Havas-D'Andrea @'Together we can be stronger' seems to be a catch cry these days. However, as individuals we are weakening ourselves.
This togetherness is a reliance on someone else to do the task and together I will follow that 'other'. But then we are not free, unless we find 'another' who has developed thinking to that 'pure' state of realising the I. That is the challenge and in this world of bombardment it is very hard. What can I do, but be an individual striving for that state. On a physical level that is very lonely it seems.
Thank you for your blog. -
Von Jan Boudolf @Ons denken is nog relatief jong in de mensheidsontwikkeling (evenals trouwens de Christusimpuls). Zuiver en zelfstandig denken is m.i. geen doel op zich maar wel een essentieel onderdeel van de individuele ontwikkelingsweg, die verloopt binnen de karmische coördinaten van elke mens. Veelal is van daaruit (opvoeding, volksaard, persoonlijke aanleg etc.) de mogelijkheid tot het vrije denken al beperkt. Komt men dan tot het kantelpunt waarop de mens zich bewust wordt van zijn geestelijke oorsprong en op zoek kan gaan naar kennis daarover, dan kan dit een lange zoektocht worden, waarbij het autoriteitsdenken van een individualiteit die deze kennis heeft "voorgedacht" een onmisbare steun zal zijn en tevens een min of meer bewuste vorming/ontwikkeling van het denken kan bewerkstelligen.
Wat daarbij als norm dient gehanteerd dat kan enkel de betrokken mens zelf bepalen, die daarin moet groeien met het onwrikbare vertrouwen in de zelf gekozen weg.
