Woorden hebben veel verschillende betekenissen en associaties. Ik zal proberen de betekenis van het woord 'ziel' te geven zoals ik deze gebruik. In het leven op aarde hebben we een helder bewustzijn van het bestaan van ons lichaam â zo lang als we niet slapen. Zelfs als ik nooit filosofische reflecties heb, dan heb ik toch besef van mijn bestaan als een levend lichaam. Ik heb niets anders dan dit weten. Ik moet de dood vrezen â want het betekent het einde van mij. Het blijft een onopgelost raadsel waar mijn bewustzijn vandaan komt, en wanneer ik deze vragen aan de wetenschap stel, krijg ik geen duidelijke antwoorden. Ik had eens een openbare discussie met een professor aan de universiteit, die beweerde dat het menselijk bewustzijn niet verschilt van het 'bewustzijn' van een computer, van een robot. Het enige wat een mens dan zou zijn, is een 'smart' lichaam met slimme hersenen. Technici proberen deze slimheid te 'lezen' en kopiĂ«ren die zo perfect als mogelijk â en het is slechts een kwestie van tijd, totdat dit perfecte stadium zal zijn bereikt - zo menen zij. In deze opvatting over de mens is er geen plaats voor een ziel, deze heeft geen enkele zin.
Mijn visie op de ziel is uitgebreider, niet beperkt tot het bestaan van het lichaam. Ik noem de ziel een 'zij'. Niet omdat zij een vrouw is die gezien kan worden met fysieke ogen. Maar omdat zij alle eigenschappen van een vrouwelijk wezen heeft, zonder een lichaam. Daar, ver boven haar, is nog een ander wezen, we zouden het een 'hij' kunnen noemen, hij is de geest die heerst. Hij zou nooit in een menselijke gestalte kunnen incarneren, als zij er niet was om te bemiddelen tussen de spirituele werelden en de fysieke wereld. Haar hoofd, het hoogtepunt van haar zijn, reikt tot in de wereld van de sterren, waar ze alle wijsheid van de wereld kan denken... haar voeten staan stevig op de aarde, waar ze kan handelen in voor- en tegenspoed. Daartussen, ter hoogte van de zon, voelt ze, heeft ze haar sympathieën en antipathieën.... Haar geschenk is het bewustzijn, van alles wat er bestaat, wat gevoeld kan worden, wat gedacht kan worden.
Maar in haar zijn tevens de vermogens van het kwaad. Zij moet de balans houden, maar zij kan ook besluiten om dat niet te willen. Zij kan toegeven aan de verleiding, de aardse verplichtingen te vergeten, en streven naar een 'betere wereld' waar geen moeilijkheden te overwinnen zijn, waar alles goed is â maar waar geen verdere ontwikkeling mogelijk is, waar zij precies zo moet blijven als zij nu is.... aan de andere kant kan zij de hemel vergeten, vergeten dat zij een ziele-wezen is, en proberen zo aards mogelijk te worden.
Alle wijsheid die een mens nodig heeft kan worden gevonden in haar, maar tevens alle luiheid en domheid. Er moet een andere instantie zijn in de mens die kan kiezen voor het een of het ander. Een macht die een zekere vrijheid heeft om dit ook werkelijk te doen, om haar te begrijpen, deze prachtige ziel, en te beslissen welke kant zij op zal gaan, de weg te ver omhoog, de weg te ver omlaag â of de weg van het midden, in evenwicht.
Vrouw Holle, het vlijtige meisje en het goud (Anton Pieck)
De ziel door Mieke Mosmuller