Het Boze - 2

Ieder mens kent het boze zoals hij zich zelf kent, want het laat niemand onberoerd. De heiligen kennen het ook, zij kennen het nog beter dan de 'zondaars', omdat het in hen bewust wordt. Een paar jaar geleden publiceerde ik een aantal teksten over het boze en liet ik de grote denkers en religieuze leraren aan het woord.

Nu hebben we in de vorige eeuw een openbare uitbraak van het boze in verschillende vormen gezien, vormen die nog steeds voortduren. Dit is iets waar scherpzinnige mensen in onze moderne tijd diep over hebben nagedacht.

Dan wordt duidelijk hoe zwak de mogelijkheden tot nadenken zijn als men niet beschikt over een helderziend schouwen - of in ieder geval over een door de geesteswetenschap verdiept denken. Goethe ontwikkelde een aanschouwende oordeelskracht, dat wil zeggen dat de feiten bepalend zijn voor het oordeel. In onze tijd moet echter een schouwend bewustzijn worden ontwikkeld, dat ontstaat wanneer de wil de plaats van het denken inneemt terwijl het kennen behouden blijft.

Als men kijkt naar de beelden die bestaan van het Neurenbergproces en het Eichmann-proces in Jeruzalem, kan men nooit tot de conclusie komen dat het kwaad dat in die tijd werd begaan, banaal was.

In ieder geval heb ik zelf nooit in mijn leven naar een groter raffinement gekeken, waarmee de banaliteit door de verdachten wordt geveinsd.

In het Onze Vader is het duidelijk genoeg dat het echte boze te maken heeft met de bewuste keuze in het Ik. Het brood is er voor het fysieke lichaam, de schuld is verbonden met het etherische, de bekoring met het astrale - maar het boze met het ik.

In onze aardse sferen kan alleen de mens boosaardig zijn, de dieren kan men nooit het boze verwijten.

Zelfs als de boze daad te maken heeft met begeerte en woede, waarbij het menselijke element verloren gaat, vindt de keuze voor het goede of het boze plaats in het ik. We staan pas aan het begin van dit boze.

Franz Simm, Goethes Faust, Teufelspakt

Het Boze - 2 door Mieke Mosmuller