Het goede en het boze in het Manicheïsme

In deze psalm uit het psalmboek van Mani kunnen we een geconcentreerde visie vinden op het Manicheïsme.

'De teksten komen uit een groot aantal bronnen. Oorspronkelijk hebben beslist veel teksten bestaan in het Latijn en het Grieks, maar gedurende de vervolging van de beweging in het westen zijn de meeste van deze teksten verloren gegaan. (De belangrijkste uitzondering is de Keulse Mani-Codex in het Grieks, gevonden in 1969). Het grootste deel van de teksten die er over zijn gebleven zijn geschreven in verschillende weinig bestudeerde oude talen. Deze laten het uitgebreide geografische gebied zien dat door de missie van de profeet Mani  is beïnvloed.' (Uit: The gnostic society library).'De geest der waarheid kwam en rukte ons los van de waan dezer wereld.

Hij bracht ons een spiegel.
Wanneer wij daarin zien, schouwen wij het universum.
Hij toont ons, dat er twee natuurorden zijn:
De orde van het licht en die van de duisternis.
De orde van het licht doordringt de orde der duisternis.
Toch is van de aanvang af
het duister van het Licht gescheiden.

Het koninkrijk des Lichts
bestaat uit vijf grote aanzichten.
Daarin leeft de vader met zijn twaalf Eonen
en de Eoon der Eonen, de Dertiende.
Dat is de levende Ether, het land des Lichts.
De Oergeest ademt in allen
en voedt hen met zijn Licht.

Het Koninkrijk der duisternis
bestaat eveneens uit vijf gebieden.
Zij zijn vervuld van rookdamp,
duistere vuurgloed, storm, donkerte en troebel water.
De heerser die er in rondsluipt,
verlevendigt ze, en hitst ze ertoe op,
tegen elkaar oorlog te voeren.

Toen zij in hun waan een aanslag waagden
op het Land des Lichts, wisten zij niet,
dat het op hun eigen hoofd neer zou komen.
Want er bestaat een veelheid aan engelen
in het Land des Lichts,
die de macht bezitten naar buiten te treden
om de vijand van de vader te onderwerpen.

Vol vreugde was de vader,
dat door zijn uitgezonden Woord
de aanmatigende rebellen te onderwerpen waren.
Het verging hem als een herder,
die een leeuw ziet aankomen,
om zijn schaapskudde te vernietigen:
Wjs geeft hij een lam als lokmiddel prijs,
opdat de leeuw het zal vangen. 
En zo redt hij de ganse kudde door een enkel lam.
Daarna geneest hij ook het lam dat door de leeuw werd verwond.

Zoals ook de natuur van de Vader, die zijn sterke Zoon zendt:
Uit zichzelf brengt deze de Licht-Ziel voort,
die, voorzien van vijf krachten,
strijdt tegen de vijf afgronden der duisternis.
Aan de grenzen van het Lichtland toont de wachter hun
de 'reine maagd', zijn Ziel.
Daarop geraken zij in hun afgronden in opstand,
en met opengesperde muil willen zij de Ziel verslinden.
Doch de Zoon houdt de teugels van de Ziel in de hand.
Hij breidt haar over hen uit als een net over vissen.
Hij laat haar gelijk wolken van gereinigd water op hen
neer regenen.
Als een plotselinge bliksemschicht
werpt hij de Ziel onder hen.
Dan kruipt zij in hun ingewand, en bindt hen allen vast.
Zijzelf weten het echter niet.

Toen de 'Eerste Manas', de Oermens, zijn strijd gestreden had,
zond de Vader zijn tweede Zoon.
Deze hielp zijn broeder uit de afgrond omhoog.
Hij bracht ordening in deze wereld, waarvan de duisternis
nu met Licht gemengd was.
Hij verdeelde de krachten des afgronds over acht aardlagen en tien ethersferen.
Hij sloot ze in deze wereld op en maakte daaruit een gevangenis
voor alle machten der duisternis.
Toch is zij terzelfder tijd een oord tot reiniging van de Ziel, de 'maagd', die daarin werd opgeslorpt.
Hij herschiep zon en maan en plaatste hen in de hoogte,
om daarmee de Ziel te reinigen.
Dagelijks trekken zon en maan het gereinigde zielelement naar boven.
De droesem spuwen zij uit. De nog vermengde delen sturen zij in een kringbeweging op en neer.

Deze wereld duurt slechts een bepaalde tijd.
Buiten deze wereld wordt echter
een groot bouwwerk opgetrokken.

Zodra de bouwmeesters hun bouwwerk hebben volbracht,
wordt deze ganse wereld opgelost en in brand gestoken
en zal zij door het vuur worden gesmolten.

De Vader zal alle Leven verzamelen,
waar het zich ook mocht bevinden
in de overblijfsels van het Licht,
en daaruit een evenbeeld scheppen.
Ook de vorst des doods, de macht der duisternis,
zal verzamelen al wat hem gelijkaardig is
en een evenbeeld scheppen van zichzelf en de archonten.

In een welbepaald ogenblik
zal de Levende Geest terneder snellen
en de verzamelde Lichtzielen alle tezamen naar boven trekken.
Hij zal de machten der duisternis opsluiten
in het gebied, dat hiervoor geschapen is,
zodat zij gekluisterd en gebonden liggen, voor altijd.

In de plaats van de zich oplossende materiële wereld
zal een nieuwe Eoon worden opgericht,
waarin de krachten des Lichts heersen kunnen
en zij de wil des Vaders vervullen
in volkomenheid.
Zij onderwerpen de boosheidsmacht,
tot de overwinning wordt bereikt.

Dit is het weten van Mani.
Laat ons hem zegenen en eren.
Gezegend is wie hem vertrouwen schenkt.
Want hij zal met de gerechtvaardigden leven.
Glorie en zege zij de Geest der Waarheid
die voortkomt uit de Vader en ons openbaart:
Begin, Midden en Einde.

Volgende week zal ik Rudolf Steiner's visie op het Manicheïsme geven.
Het goede en het boze in het Manicheïsme door Mieke Mosmuller