Parzival en Amfortas - Medelijden

De gewoonte om het eigen ik te beleven als volkomen gelijkwaardig met betrekking tot het andere ik in de ontmoeting, kan zich uitbreiden tot veel verdergaande gedachten en gevoelens, die niet alleen de andere individualiteit omarmen, maar de hele familie, alle vrienden, alle collega's, alle mensen in de hele wereld.

Het machtige verhaal van Parzival die de Heilige Graal zoekt en die genezing brengt aan de gewonde Amfortas is een beeld voor dit proces. Amfortas hoedt de Heilige Graal, maar hij heeft deze taak gemaakt tot een intens pijnlijke taak... Hij werd verleid door Klingsor, de man die verlangt naar de Heilige Graal, maar die geen graalridder kan worden omdat zijn ziel niet zuiver is. Hij mist de moed om de lange weg naar deze zuiverheid af te leggen. In plaats van deze moeizame zuivering meent hij dat het ook wel genoeg is wanneer hij zichzelf castreert. Maar uiteraard is dit alleen maar een materialisering van waar in feite naar moet worden gestreefd. Zo wordt Klingsor de vijand van de graalridders en tracht hen tot onzuivere daden te verleiden. Met de hulp van Kundry brengt Klingsor Amfortas moreel ten val, hij raakt gewond en moet wachten op een jongeman van wie gezegd wordt dat hij door medelijden wetend is, een zuivere dwaas. Deze jongeman is Parzival.

In de Parzivalsage zien we een polariteit: Amfortas is een wereldwijze man, maar hij is niet zuiver, hij is het beeld voor de mens die veel over de wereld en van het leven weet, die niet meer naïef is, die kritisch is door zijn kennis. Maar graalkoning kan hij niet zijn, want hij is niet zuiver. Parzival is zuiver, maar hij kent de wereld helemaal niet, daarom is hij een dwaas. Zijn wijsheid slaapt in zijn gevoel, dat zuiver is: hij is wijs door medelijden.

De ene kant van deze polariteit is de mens die een brede wereldse kennis heeft, maar die niet in staat is tot kennis door medelijden, door medelijden. De andere kant van deze polariteit is de mens die tot deze kennis vanuit medelijden in staat is, maar die niet werelds is, die wat de wereld betreft 'onschuldig' is.

In de ontmoeting van het ene ik met het andere ik hebben we de Parzival toestand aangenomen. Parzival, die in voor de eerste keer in de Graalsburcht komt ... we hebben alle wereldse kennis vergeten, dat moeten we om tot deze ontmoeting te komen. En toch is het een extreem. Ten slotte zullen we de Parzival moeten worden die Graalkoning geworden is, die Amfortas genezen heeft door zijn medelijden. We zullen de vraag moeten leren stellen: Waaraan lijdt U?

Dan is natuurlijk het alleen maar luisteren en begrijpen van het antwoord niet voldoende. Het medelijden zal ons leiden naar het diepe meevoelen van het ongeluk, en dat ongeluk zal ook voor ons blijven bestaan zolang de naaste lijd. We zullen moeten leren om uit dezelfde kelk te drinken... Aanvankelijk zal het intens pijn doen, maar die pijn zal veranderen in een nieuwe vorm van zaligheid - de zaligheid van de Heilige Graal, die de zaligheid is van waarachtige broederlijkheid.


Het medelijden van Bernhard de Clairvaux.Parzival en Amfortas - Medelijden door Mieke Mosmuller