De Samenhang tussen Mens en Natuur

Onderstaande tekst is een letterlijke transcriptie van de gesproken video-tekst.

Het wereldgebeuren neemt ons in beslag, de gebeurtenissen in het eigen leven nemen een centrale plaats in. Daardoor verslapen we de gewaarwordingen die ieder mens heeft met betrekking tot het jaarverloop. Elke dag lijkt hetzelfde, zij het met een beetje ander weer en natuurlijk met andere gebeurtenissen. Maar er is een mogelijkheid om de wijsheid bewust te worden die in ieder mens leeft en die, wanneer zij bewust wordt, het wonder openbaart van de samenhang tussen mens en natuur.Bekijk video op YouTube

Ja, een aantal jaren geleden ben ik begonnen met het schrijven van blog commentaren als reflecties, filosofische reflecties op datgene wat er zo in het leven gebeurt en een aantal jaren geleden - ik heb dat jarenlang gedaan - maar een aantal jaren geleden hebben we dat ingewisseld door video's op te nemen en die zijn zeker niet wekelijks verschenen, maar we doen ons best om daar toch een zekere regelmaat in te houden. Ik vind het heel wat moeilijker om voor een video filosofisch te reflecteren, dan wanneer je dat opschrijft, vooral ook omdat er zo ongelofelijk veel te zien is op de YouTube kanalen van mensen die, ja naar mijn gevoel, veel beter op de hoogte zijn met allerlei politieke en wereldzaken. Dus ik geef die reflecties graag over aan anderen en ik wil dan vandaag niet kijken naar het wereldgebeuren, maar kijken naar datgene wat ieder mens in het verloop van het jaar in zich draagt. Natuurlijk leef ik ook mee met wat er in de wereld gebeurt, met de verkiezingen in Nederland bijvoorbeeld, en je ziet daar allerlei dingen gebeuren, vooral met mensen die aangedaan zijn door wat er gebeurt. Maar op de bodem zal ik maar zeggen van elke mensenziel leven processen, waar we als mensheid werkelijk één zijn. We zijn eigenlijk alleen maar gescheiden daar, doordat we op verschillende natuurlijke plaatsen op aarde leven. Dus wat ik nu ga zeggen, dat geldt voor de mens van het, ja laat ik maar zeggen noordelijk halfrond, waar het nu lente is en waar de zomer komt. En dat gebied waar dat nu niet het geval is, daarvoor zou je een andere tekst moet inspreken - dus dat is het voorbehoud wat ik heb. Maar verder is het zo dat je kunt zeggen, dat in alle mensen een samenleven bestaat tussen het geestelijke en het datgene wat we ‘ziel’ in de mensen noemen en het natuurlijke. We zijn als mensen ook natuur, dat is misschien niet zo duidelijk als bij een boom of bij een plant, die staat waar zij staat en die daar ook blijft staan, die dan in het najaar misschien weer helemaal verdwijnt, maar in het voorjaar weer opkomt. Daar is het duidelijk: dat is natuur. En wij mensen, wij dartelen over die plantenwereld heen, dus je zou kunnen zeggen: we hebben ons van de natuur losgemaakt. Maar dat is toch helemaal niet het geval. Ons lichaam behoort wel degelijk helemaal tot de natuur, alleen is het bijzondere van de mens dat in dat stukje natuur wat lichaam is, dat geïndividualiseerde stukje natuur, dat daar een zielegeestwezen zich mee verbonden heeft en die verbinding, dat is iets wat in ieder mens in het jaarverloop telkens een heel klein beetje een ander karakter aanneemt. Dus het is het samenleven van natuur en geest wat bij de mens in de diepte van de ziel gewaarwordt. Alleen dringt die gewaarwording doorgaans niet door tot in het bewustzijn. Daar komt uit voort, dat we dat helemaal niet weten, dat we onszelf beleven als een soort continuïteit in de natuur, die ooit begonnen is met de geboorte en die met de dood ooit zal eindigen. Maar wat daar in het jaarverloop in die verhouding tussen geest en natuur zich afspeelt dat zijn de meeste mensen zich natuurlijk helemaal niet bewust. Nu heeft Rudolf Steiner in zijn levenstijd een prachtig werkje geschreven wat zo, laat ik maar zeggen, gevormd is dat je van week tot week kunt meebeleven hoe die verhouding tussen zielegeestwezen en de natuur - ofwel je eigen natuur, ofwel de natuur om je heen, of het geheel - hoe dat zich telkens een heel klein beetje wijzigt. En je zou kunnen zeggen als je die - hij heeft dat in spreuken weergegeven die je kunt mediteren en wanneer je dat doet, dan komt datgene wat in de diepte van je ziel leeft, komt dan in het bewustzijn. Maar wanneer je dat doet dan zou je kunnen zeggen: Ja, elke week is eigenlijk de aller- allermooiste week van het jaar! Zo wonderbaarlijk schoon zijn die weekspreuken> Je kunt niet zeggen: Nou ja, het wordt nu Pasen, we leven naar een hoogtepunt en nu zijn de spreuken extra bijzonder terwijl tussen Kerstmis en Pasen, in die weken, die zijn een soort verbinding van het een naar het ander. Zo is het beslist niet. Ik heb van het begin af aan beleefd dat elke spreuk een hoogtepunt is en zo leef je van week tot week, van hoogtepunt naar hoogtepunt. Maar binnen al die hoogtepunten, ja is het allergrootste punt natuurlijk toch echt in deze week en de volgende week. Dat uit zich ook in het feit dat deze week het boekje eindigt met deze week als laatste spreuk en dat met Pasen we het boekje weer opnieuw openslaan bij het begin en daar de eerste spreuk vinden, die gegeven is en die het grootste is dat je kunt beleven. Hoe met Pasen een volledige omkering, ja je zou zelfs kunnen zeggen omstulping plaatsvindt vanuit de winterconstitutie die naar de lente is gegaan in een lenteconstitutie die naar de zomer gaat. Dat is zo grandioos, om dat te beleven, dat ik graag hier, nu, daar de aandacht op vestig, opdat heel veel mensen die dit horen en zien naar de winkel zullen rennen om een boekje te kopen. Want volgende week begint de hele reeks spreuken weer opnieuw, met Pasen. Nu valt Pasen natuurlijk niet altijd op dezelfde datum, dus je moet rondom Pasen altijd een beetje schipperen met de tijd, zodat je deze spreuk, die ik zo dadelijk zal voorlezen, voor Pasen hebt en met Pasen de eerste spreuk van het boekje, waarmee de hele cyclus weer begint. Het is zo, dat je in de wintertijd hebt beleefd dat je als mens heel sterk leeft in de eigen geestwereld, dat je je daarin ook kunt versterken. Het wonderlijke van deze spreuken is dat ze niet zozeer een oproep zijn om die dingen te verwerkelijken die daar staan, want ze zijn in feite al verwerkelijkt, het leeft in iedere mensenziel, dus het is meer een bewustwording van iets wat er altijd al is. En voor de winter heb je dan dus de bewustwording dat je in het innerlijk van je mens-zijn met het licht van de zomer de geest versterkt, bekrachtigt verlicht, totdat in februari het moment komt dat de levenslust in de natuur zodanig sterk begint te worden dat het moeilijker wordt om die helderheid van de winter in de concentratie in stand te houden en je dan langzamerhand geleid wordt in je ziel naar een je openstellen, je veel meer openstellen voor de wereld en daar dan te beleven de schoonheid en de wordingslust, die in de natuur begint op te komen. Dat is in de laatste weken het thema en dat verschuift iedere keer enigszins, totdat het het hoogtepunt bereikt van wat de mens uit zichzelf kan putten en ook put ieder jaar, al kun je er heel gemakkelijk aan voorbijlopen. Dat staat in de spreuk van deze week:

Wanneer uit de zielediepten

De geest zich wendt tot het wereldzijn

En schoonheid welt uit ruimtenwijdten,

Dan trekt uit hemelse verten

De kracht van het leven in mensenlichamen

En verenigt, machtvol werkend,

Het wezen van de geest met het Mensenzijn.

De geest wendt zich naar buiten en ontmoet daar de schoonheid en dan komt uit te verten de levenskracht tot in het lichaam en verenigt het wezen van de geest met het zijn van de mens. Daar kun je meditatief mee aan het werk gaan, door niet alleen de woorden te zeggen maar ook te proberen de beweging te vatten die daar in leeft, namelijk dat de geest die zo verinnerlijkt was in de winter, zich nu helemaal opent naar buiten, naar het wereldzijn en dat als antwoord daarop als het ware de schoonheid van de natuur uit de wijdten van de ruimte tot ons komt. Die schoonheid welt als het ware op en als antwoord daarop beleven we dan dat we meer levenskracht in ons lichaam beginnen te krijgen en dat is werkelijk een feit. Je kan er zo gemakkelijk aan voorbij leven en met de neus op de schoenen blijven lopen met de gedachte: het is voorjaar dus ik ben moe, ik heb last van voorjaarsvermoeidheid. Dat kan ook kan ook helemaal waar zijn, maar dit is het moment waarop je zou kunnen gewaarworden dat er vanuit de ruimteverten naar ons toe iets komt van opstandingskracht, van leven en dat zich dat met ons lichaam verbindt, doordat onze geest zich naar buiten wendt en doordat het antwoord vanuit de buitenwereld tot ons komt er een verbinding ontstaat tussen het wezen van de geest en het zijn van de mens. Dat is een geweldig moment, om dat te beleven en dan denk je: Dit is de allermooiste week van het hele jaar maar dan ga je verder... Je hebt het boekje uitgelezen, het hele jaar doorgemediteerd en je slaat het opnieuw op en je komt terug in het begin. En dan vind je de eerste spreuk van het jaar, dat is de paasstemming. Dan is de hele werkzaamheid omgekeerd en we kunnen dan voelen hoe datgene, wat aan het eind van het seizoensjaar zou je kunnen zeggen in ons geleefd heeft, dat dat zich totaal omkeert. We zeggen nu niet: wanneer uit de zielendiepten, maar we zeggen:

Wanneer uit de wereldwijdten

De zon spreekt tot de mensenzin

En vreugde uit de zielendiepten

Met het licht zich verenigt in het schouwen,

Dan trekken uit de omhullingen van het zelf

Gedachten in de ruimteverten

En verbinden dof

Het mensenwezen met het zijn van de geest.

Met Pasen voelen we ons als opgestaan uit onze vage lichamelijke gedachten. In de lente schijnt de zon heel helder en al warm en al onze zintuigen lijken te worden verhelderd en verwarmd door de lentezon. De zon lijkt vanuit de verten van de kosmos tot al onze zinnen te spreken en we voelen geweldige vreugde daardoor. Die vreugde juicht in de diepten van onze ziel en we kunnen leren voelen hoe deze oprijst tot aan de stralen van de zon en zich ermee verenigt. Ik kan mijzelf voelen, ingebed in de warme zonnestralen en ik antwoord met grote vreugde, die uit mij komt, uit mijn gewaarworden. Deze vreugde lijkt gedachten los te maken, uit de omhulling van mijn zelf te bevrijden. Zij schijnen als het ware terug in de kosmos, vanuit mijn ziel, mijn etherische lichaam, mijn fysieke lichaam, als was het een koor dat Halleluja! zingt. Vanuit mijn gewone bewustzijn hoor ik het koor niet geheel, maar in de diepte kan ik bemerken hoe de tonen in harmonie klinken en hoe zij het menselijke wezen verbinden met het zijn van de geest. Het is het fysieke lichaam dat begiftigd wordt met nieuwe levenskrachten. Zo kunnen we van week tot week beleven, eigenlijk iedere week, het halleluja van het samenleven van de menselijke ziel en geest met de natuur, voor zover die natuur ons eigen lichaam is, maar ook voor zover die natuur in de aarde uitgebreid ligt en tot in de kosmos reikt. Ik denk dat als we ons meer en meer verbinden met deze wonderbaarlijke gaven van de mens, dat we ook een andere verhouding vinden tegenover het wereldgebeuren dat niet natuur is. We moeten wel beginnen en daarom dacht ik voor Pasen: ik neem nog eens dit boekje voor jullie ter hand en laat zien wat een groot geschenk het is, dat er voor elke week een spreuk is waardoor je je leven op aarde kunt beleven als het allergrootste wonder.

De Samenhang tussen Mens en Natuur door Mieke Mosmuller 

De Samenhang tussen Mens en Natuur door Mieke Mosmuller