De Volmaaktheid van de Kunstmatige Intelligentie

Ik heb deze week twee reportages bekeken over de kunstmatige intelligentie en daar wilde ik wat over zeggen. De eerste was een reportage over de toekomst, dat was een laat ik maar zeggen positieve artificial intelligence figuur die voor zich ziet dat deze intelligentie de wereld gaat veroveren. Zij verkondigde dat we ons moeten voorbereiden erop dat in 2025 een groot deel van de kantoorarbeid, het kantoorwerk kan worden overgenomen door de kunstmatige intelligentie. Bekijk video op YouTube

IIk heb deze week twee reportages bekeken over de kunstmatige intelligentie en daar wilde ik wat over zeggen. De eerste was een reportage over de toekomst, dat was een laat ik maar zeggen positieve artificial intelligence figuur die voor zich ziet dat deze intelligentie de wereld gaat veroveren. Zij verkondigde dat we ons moeten voorbereiden erop dat in 2025 een groot deel van de kantoorarbeid, het kantoorwerk kan worden overgenomen door de kunstmatige intelligentie. Daar was ik nogal verbaasd over, want ja, wij werken ook wel met alle mogelijke systemen om de administratie van dingen te vereenvoudigen, maar het meest karakteristieke daarvan is dat het onlogisch in elkaar zit, dat het niet werkt, dat het uitvalt, dat het allerlei problemen oplevert die onverwacht zijn, dat degenen die dat moeten ondersteunen het ook niet weten, enzovoort enzovoort.

Dus zo kennen wij de ‘volmaaktheid’ van de kunstmatige intelligentie in het administratieve gebied. Misschien is het zo dat wij niet die kwaliteit krijgen die er in feite is, dat zou ik me kunnen voorstellen. Dat in feite de ontwikkeling veel verder is, maar dat hij voor de, ja kleine mensen zal ik maar zeggen, niet ter beschikking komt, maar bijvoorbeeld wel voor de ministeries en de militaire afdelingen en dergelijke. Dat weet ik niet. Maar ik moest daar een beetje om lachen, want ik denk: ja kijk je moet je dan voorstellen dat je niet alleen de administratie zoals we die kennen door een apparaat gedaan krijgt, maar dat ie ook e-mails gaat ontvangen, gaat lezen, gaat beantwoorden, dat hij offertes gaat maken, dat hij reacties terugkrijgt, daar wel of niet op ingaat ... dat hele werk dat een ondernemer doet, dat je dat uit handen zou worden genomen door de kunstmatige intelligentie?

Nou ja, denk er zelf maar over, ik weet niet, ik moet daar een beetje om lachen en denk: nou dit is overschatting van de mogelijkheden van heb ik jou daar. Maar het wordt dus wel zo heel serieus gebracht. In 2025 zal het zo zijn dat een groot deel van dit soort werk kan worden overgenomen door het apparaat. Dat was het ene, nou daar kwamen nog meer dingen, het jaar daarna zou de robot te koop komen, die kost dan wel € 80.000 of dollar of misschien wel 100.000, dus nog niet direct voor iedereen ter beschikking. Maar in de toekomst wordt alles goedkoper, dus je kunt verwachten dat je op een gegeven moment een butler kunt kopen die weet ik wat allemaal voor je doet. Misschien gaat hij ook wel met de auto naar de winkel, zo wordt het voorgesteld, en ik kan het niet serieus nemen. Dat is het ene. Het andere was dat ik een reportage zag van iemand die instructie geeft hoe je ‘het beste stuk ter wereld kunt schrijven’ over een bepaald onderwerp. Je moet dan wel behoorlijk wat opdrachten verzamelen voor het apparaat, je moet dan wel zeggen hoe je die uiteenzetting wil hebben, wat precies het onderwerp is met eventuele subthema's, welke woorden je wilt gebruiken, hoe vaak die moeten voorkomen, wat voor stijl het moet zijn, moet het wetenschappelijk zijn of moet het meer kunstzinnig zijn? Dat kun je allemaal opgeven en dan kun je ook zeggen: Ik wil een uitvoerige literatuurlijst, ik wil dat de mensen kunnen zien wat ‘ik’ - daar gaat we het nog over hebben - allemaal voor literatuur gebruikt heb om tot dit beste resultaat ter wereld te komen. Dat moet je dus wel allemaal ingeven, maar dan begint het apparaat te schrijven en schrijft vervolgens, en volgens deze reportage, een buitengewoon hoogwaardig artikel. Nou oké, laten we aannemen - er is geen voorbeeld gegeven - maar laten we aannemen dat daar inderdaad iets geschreven wordt wat wel enige inhoud en waarde heeft, misschien zelfs wel hoogwaardig is. Dan moet je je toch vervolgens afvragen wat dit nou eigenlijk dan nog te betekenen heeft. Stel je voor, je moet voor je studie een werkstuk schrijven over een bepaald onderwerp. Het is natuurlijk eigenlijk de bedoeling dat je dan je eigen kennis gebruikt, dat je die kennis aanvult met literatuuronderzoek, dat lijkt mij tenminste zo.

Stel je eens voor wat een moeite dat kost, hoeveel wil je daarvoor in moet zetten, hoeveel uren dat kost. Je gaat tegenwoordig natuurlijk niet meer naar de bibliotheek, maar je gaat op internet en je gaat zoeken en je vindt dit en dat en dan lees je het ook, want je kunt ook niet iets gebruiken wat je niet gelezen hebt, dus in je literatuurlijst verschijnt van alles wat als het ware door jou heen is gegaan. Het zal ook wel een heel andere keuze worden die jij doet. Dan heb je nu dus dat kant-en-klare artikel gekregen - dat schijnt dus al echt heel veel voor te komen, dat mensen dat ... nou goed, ik neem aan dat je het dan wel nog leest en doordat je het dan leest leg je nog enige verbinding daarmee. Maar je hebt verder natuurlijk echt niks gedaan en als je ziet hoe snel zoiets gaat, hoe snel zo'n artikel geschreven wordt, dat is werkelijk buitengewoon indrukwekkend. En dan komt het tevoorschijn, nou goed dan lees je het, bent er misschien tevreden over, je verandert hier en daar nog wat, maar dat zal voor je gevoel altijd een vermindering zijn, want het apparaat doet natuurlijk het allerbeste - want dat had je gevraagd. Het allerbeste artikel wilde je hebben.

Ja, ik kan niet anders dan er een beetje de spot mee drijven maar ik bedoel het natuurlijk eigenlijk toch wel als iets heel heel heel ernstigs. Dat je als mens die, wanneer die het zelf doet en zich daaraan ontwikkelt, dat je als mens dat uit handen geeft aan een apparaat. Ik bedoel, dan kun je toch als je musicus bent ook een cd opzetten, dan heb je de muziek, dan hoef je het toch zelf niet meer te doen. Wat is nou echt het verschil? Ik zie het verschil niet. Dat je iets kant en klaar je laat aanbieden wat door een ander gemaakt is en dan in dit geval door een machine, dat aan de ene kant, en de andere kant is dat jij dat hele onderzoek naar literatuur en je hele kennis moet ontplooien in een geschreven stuk waarbij je je ontwikkelt, je wordt daar een ander mens door, doe het maar eens een keer, dan merk je het, dat je, wanneer je een stuk schrijft, dat je een ander mens bent dan voor je eraan begon. Nou in die 3 minuten dat die machine dat stuk voor jou schrijft - misschien overdreven, maar in korte tijd - ben jij echt geen ander mens geworden. Je wordt er, ben ik bang alleen maar minder door omdat je datgene wat je met je wilskracht had moeten voortbrengen, dat je dat aan de machine uitlevert. En nogmaals, dan hoeft niemand meer muziek te gaan maken, want je kunt alles gewoon kant en klaar krijgen.

Je kunt ook zeggen bijvoorbeeld: Kijk hier heb je een voorbeeld van de Fugas die Johan Bastiaan Bach geschreven heeft. Schrijf me ook een paar? Je krijgt ze, je kunt ze spelen en daar lijkt het ook nog op. En wat is nou het verschil? Wat is het verschil tussen de fuga die Bach geschreven heeft vanuit zijn gemoed en zijn kundigheid en het resultaat van een nabootsingsactie van een apparaat? Ik wil proberen om in deze video's voorbeelden te geven voor de absurditeit van de stelling dat de kunstmatige intelligentie de menselijke intelligentie zou kunnen gaan overvleugelen. Maar we moeten dan wel ons bewust zijn dat het in die menselijke intelligentie steeds gaat om het inzetten van de wil. Je kunt geen werkstuk schrijven zonder je wil. Je moet - en dat is iets anders dan dat je een paar dingetjes zo ingeeft van, nou zo wil ik het hebben en dan vervolgens komt het gewoon. Dat moet toch iedereen begrijpen dat dit afgezien van het feit dat het bedrog is - want als je zo'n werkstuk inlevert, ja dit slaat natuurlijk eigenlijk helemaal nergens op dat je dat doet maar als jouw werkstuk - want het is het niet, je kunt ook je betere klasgenoot vragen, of je betere medestudent vragen om een stuk voor je te schrijven omdat die het beter kan, maar dan wordt het tenminste nog menselijk dan is er nog veel in dat stuk - maar hier is het een totaal willoos gebeuren en dan zal waarschijnlijk de positieve artificial intelligence specialist komen en zeggen: Ja, maar in het apparaat zit ook wil! Maar dat kun je alleen maar zeggen als je geen benul hebt van wat wilskracht eigenlijk is.

Er gebeurt helemaal niets wat met wilskracht te maken heeft. Maar goed, wat ik in deze video nu vandaag dus wilde aandragen is in de eerste plaats het voorbeeld van de toekomst, de nabije toekomst van de kunstmatige intelligentie in ons werkleven, dat dat totaal zou kunnen worden overgenomen door het apparaat. Daar zou je toch echt eens over moeten nadenken en bedenken van hoe dat apparaat dan nu functioneert - maar misschien bestaan er betere versies, maar dan nog. Wat wil verwachten? Als je nou naar een dokter wil gaan en je krijgt uit het ziekenhuis de mededeling: Nou ja, we kunnen een videogesprek voeren of we kunnen het per telefoon afhandelen en het blijkt dan dat je met een niet-mens moet communiceren, dat je dus met een intelligent medisch systeem moet communiceren?

Misschien komt het uiteindelijk zover dat het systeem ook naar je huidskleur kan kijken, dat er methodes komen dat het de hartslag kan meten enzovoort. Stel je nou toch voor dat je dat overkomt? Dat is toch wel de wens voor de toekomst, want zegt men, de mens maakt fouten, de kunstmatige intelligentie niet want die weet alles! Dat is toch niet waar? Daar gaat het toch niet alleen om, wat je weet? Het gaat ook om wat je wil! Als mens kun je als arts een genezer willen zijn. dat is wil, dat gaat samen met het kennen, maar dat apparaat heeft dat wil? Dat was het ene en het schrijven van het allerbeste werkstuk - over een bepaald onderwerp - ter wereld het andere. Daarbij is ook mijn oproep om daar eens bij stil te staan, te beleven wat het verschil is dat een mens een werkstuk schrijft - dat is toch de bedoeling, dat hij zich daaraan ontwikkelt - en wat er met die niet schrijvende mens gebeurt die dat uit handen geeft aan een apparaat. Het is niet het resultaat dat telt, het is de weg erheen.