Het natuurbeleven van de mens in de paastijd

In de paastijd, wanneer de natuur zich vanuit de winter ontkiemt in een bloeiende lente, en wij vanuit ons zelf ons naar buiten richten, voelen we ons als mens gesterkt en gedragen door de kracht die uit de natuur tot ons komt. En zoals wij de natuur nodig hebben om ons ieder jaar opnieuw van levenskracht te vervullen, heeft de natuur ons natuurbeleven nodig om te gedijen en niet in verval te raken. Als we naar buiten gaan is die natuurpracht er in volle glorie, maar dan moeten we daar een open aandachtig en open oog voor hebben en ons niet gedwongen zien binnen te blijven door de coronacrisis. Bekijk video op YouTube

Deze video wordt opgenomen op witte donderdag en we gaan dus nu de komende dagen echt de lijdenstijd in, maar ik heb vorige week erop gewezen dat een mens een heel grote veerkracht in zich heeft en dat die veerkracht met name met het paasfeest samenhangt, dat is mijn beleving. En ik heb verteld dat in het huis van mijn vader, het ouderlijk huis van mijn vader, een gereformeerde familie woonde die altijd op palmzondag naar de radio luisterde, naar de Mattheus Passion, maar ik ben in de gelukkige omstandigheid geweest dat ik in contrast daarmee - deze vaderlijke familie woonde in Holland - dat ik in contrast daarmee, dat mijn moeder, haar ouderlijk huis in het katholieke Limburg lag en daar was geen sprake van streng, dat was eerder vrij katholiek en ik heb dus het voorrecht gehad beide kanten intensief te beleven. En wanneer je in het katholieke geloof opgroeit - en ik ben katholiek opgevoed - en als je dan ook nog in Limburg komt met de grote feesten, dan maak je het wonderbaarlijk symbolische karakter van de katholieke cultus mee. En ik herinner me dat er altijd werd gezegd: op witte donderdag, dan gaan de klokken weg en die komen pas in de paasnacht weer terug. Dat is natuurlijk een heel mooi symbolisch iets, dat je als kind te horen krijgt dat in die dagen dat je het lijden van Christus meebeleeft, dat er dan geen klokgelui is en dat het pas weer terug komt in de nacht van de opstanding. Dat rijke katholieke geloof - wat dan ook wel heel veel ontbeert, dat ontbeerde dan toch het dagelijkse lezen in de bijbel, wat ik bij de andere familie zo heel bijzonder heb gevonden, en het beleven van de muziek was wat ons betreft toch beperkt tot de gezongen heilige mis. Maar wat ik eigenlijk hiermee zeggen wil, is dat we nu, in onze tijd waarin we nu zijn, witte donderdag, dat we toeleven naar een grootse ommekeer, ook in het jaarverloop en in de natuur. Ik vermoed dat we in de toekomst te maken krijgen met heel veel paniekzaaiing over de natuur en de aarde die in gevaar is. De planeet. Ik wil vragen om nu op dit moment eens naar buiten te gaan en te kijken hoe de natuur erbij staat. Wat een onbeschrijflijke trouw is dat, dat zij, de natuur, ieder jaar opnieuw in het voorjaar met zo’n vreugde uitbarst. En het is geloof ik het allergrootste misverstand, als we als mensen zouden moeten aanleren, dat wij als mensen de natuur bederven. Want ik geloof heilig dat de natuur ook dankzij de mens leeft en ook ieder jaar weer opstaat. En dat het zo is, dat dankzij ons menselijke oog, dat wij de natuur tegenover stellen, dat wij tegenover de natuur stellen, dat dankzij dat bedachtzame aandachtige oog van de mens de natuur ook kan gedijen - en wanneer dat oog niet meer kijkt zoals dat nu in onze tijd dreigt, wanneer dat oog niet meer kijkt dan vervalt de natuur. En dan kun je natuurlijk zeggen dat is CO2, dat is stikstof enzovoort, maar ik bestrijd dat, ik zeg het is het menselijke oog dat de natuur zo nodig heeft. En wanneer je dan tegen alle advies in toch een keer het huis verlaat, in de auto stapt en op de autoweg komt, dan zie je daar regelmatig op de grote borden staan: Blijf thuis! Ik word daar nogal kwaad van, wanneer je dat ziet in het licht van de natuur die het mensenoog zo nodig heeft. Maar het is ook andersom, het mensenoog heeft ook de natuur nodig. En waar wij natuurlijk voor moeten uitkijken is, dat we niet in de illusie worden bewogen dat het zien van een bloeiende prunus op het scherm evenveel te bieden heeft als het zien van een bloeiende prunus in de natuur. Dat is een onbeschrijflijke illusie en een leugen ook en je moet je dus  ook daar wel in oefenen, dat je zegt: Nu, laat ik een beeld op de computer, een natuurbeeld aanschouwen en laat ik wanneer ik dan in de natuur ben me dat herinneren en voelen, beleven, wat een verschil dat is. 

En wanneer we ons natuurbeleven nu in de paastijd bedenken en beleven, dan is het heel gelukkig makend wanneer je als begeleiding daarvoor de weekspreuken kent van de grote meester van het Avondland uit de twintigste eeuw, Rudolf Steiner.

Hij heeft voor elke week een spreuk gegeven die het natuurverloop in relatie tot de mens aangeeft en wanneer je je verdiept in het paasgebeuren dan beleef je in die weekspreuken dat je voor Pasen in feite nog in de winterstemming bent, waarbij je bij jezelf was, heel sterk, met jezelf en je eigen ontwikkeling bezig was, en dat je wanneer het naar Pasen toe gaat, je je oog naar buiten begint te richten, en dat doet iedereen. We kunnen dat natuurlijk opvoeden en cultiveren, maar het is een natuurlijke gave van de mens dat hij naar buiten getrokken wordt vanwege de schoonheid. Dus wanneer je vanuit je innerlijk de drang voelt om in de wijdten van de omgeving het oog te laten dwalen dan voel je dat de schoonheid die je tegemoetkomt, dat daarvanuit een geweldige opwekkende leven-gevende kracht komt. Je voelt hoe je die veerkracht die je in onze sombere tijd zo nodig hebt, hoe die je vanuit, ja ik zou bijna zeggen de kosmos, maar laten we het maar bij de natuur houden, je tegemoet komt en je nieuw leven in je lichamelijke bestaan doet binnenvloeien, waardoor je ook voelt dat je verbonden bent met datgene wat buiten je is. Dat is wat er voor Pasen beleefd wordt, ik zeg dus niet beleefd kan worden - want ieder mens beleeft dat, of je het je nou bewust bent of niet. En het zijn eerder wekkende mededelingen die je in die spreuken vindt, waarbij iets gewekt wordt waarvan je weet: dat was er al, dat is eigenlijk helemaal niet vreemd. 

Maar wanneer dan Pasen komt, dan keert de verhouding van de mens tot de kosmos helemaal om en dan is het zo, dat je niet vanuit je zelf je wendt tot de schoonheid van de natuur, maar dat de schoonheid van buiten, gedragen zou je kunnen zeggen door dat machtige zonlicht, waar we ook echt niet bang voor moeten zijn en wat we geen zand in de ogen moeten willen strooien, dus die machtige zon die van buiten komt, die draagt dan de weldaad van de natuur naar ons toe. Door dat je dat in je opneemt voel je dat je als mens verbonden wordt met de werkelijk heersende geest in de natuur, de echte natuur, dat wat de natuur in werkelijkheid is. En nogmaals, ieder mens heeft die beleving maar het gaat erom dat we ons die belevingen bewust worden. En ik wilde deze gelegenheid, nu ik dan toch video’s opneem, niet voorbij laten gaan om in corona tijd, waarin er een vergrootglas ligt op een elektronen-microscopisch deeltje in de natuur, om eraan te herinneren dat we als mensen niet bedoeld zijn om elektronen-microscopische deeltjes onder een vergrootglas te bekijken, maar dat we bedoeld zijn om die omslag te voelen, hoe ik voor Pasen nog helemaal vanuit mijzelf me tot de schoonheid in de natuur richt en hoe na Pasen de natuur haar weldaad, haar zonlicht, haar geestkracht van buiten af aan ons schenkt. Dat is opstanding in de natuur, daaraan doet ons lichaam van harte mee.