Wat is denken?

Vanavond, (14 december) zal ik in Amsterdam een lezing geven over mindful thinking. In de oosterse spirituele tradities wordt denken meestal gezien als: het hebben van gedachten. En gedachten verhinderen het aandachtige waarnemen van iets anders dan jezelf. In gedachten verzonken zijn betekent verzonken zijn in jezelf. Niet dat het altijd plezierig is om in je eigen zijn verdiept te zijn - maar het leidt je af van de wereld, dat is zeker. En zo lijkt het noodzakelijk te zijn om buiten deze gedachten te stappen en de zintuigen gedachteloos voor de wereld te openen - en dan ook weer voor ons zelf.

Maar er is een andere manier van denken - dat bij de eerste indruk mogelijk nog erger lijkt te zijn dan het hebben van gedachten. Het is het begrijpende denken. Het wetenschappelijke denken, het mathematische denken. Het noodzakelijke denken, waardoor we weten waar we zijn, wie ik ben, wie jij bent, welke boom dit is en zo voort. Het is het denken waardoor ik weer dat ik de kamer door de deur moet verlaten en niet door de muur heen. Dit elementaire denken wordt niet als denken herkend. Meestal wordt de waarneming met de zintuigen beschouwd als complete kennis, alsof met de waarneming ook het weten al zou bevatten. Maar wanneer je het waarnemen en het begrijpen beschouwt, dan kunnen we leren 'zien' dat we in elke seconde van wakker leven werkelijk onze waarneming aanvullen met denken. Het is een tekort aan aandacht voor het hele proces, een tekort aan mindfulness voor de innerlijke processen, dat we niet bewust zijn dat de zintuigwaarneming geen betekenis levert en dat we moeten denken wat de waarneming betekent.

Natuurlijk, als we helemaal in gedachten verzonken zijn die niets met de waarneming te doen hebben, dan missen we ons leven en het leven van de mensen die ik lief heb. Maar als ik gedachteloos waarneem dan mis ik precies hetzelfde leven en het leven van mijn geliefde medemensen - omdat ik er alleen maar naar 'staar', zonder de betekenis te vatten.

Daarom schreef ik vorige week dat we de helft van de wereld verliezen wanneer we ons van het denken ontspannen afmaken en de dingen rustig aan ons voorbij laten gaan, zij het met aandacht. De ziel heeft twee kanten: waarneming met de zintuigen en waarnemen van de gedachten die erbij horen. Zintuigwaarneming houdt ons in het hier en nu, houdt ons in het fysieke bestaan.

Denken tilt ons voorbij het hier en nu, het draagt ons van het ogenblik naar de eeuwigheid.
Op aarde moeten we wel in het moment zijn. Maar we moeten ook in de wereld zijn waar we vandaan komen en weer naar toe zullen gaan. Als mens leef ik op aarde maar mijn ware wezen komt ergens anders vandaan en zal daar weer heen gaan als de tijd gekomen is. We zouden deze andere wereld niet totaal hebben moeten vergeten. Die is er nog steeds - in het denken, niet in de gedachten.


De geschiedenis van het denken: De school van Athene door Rafael Santi, rond 1510, Stanza della Segnatura.

---

Woensdag 14 december 2016 20:00 - 22:00 uur
Literair theater Perdu Amsterdam

M I N D F U L  T H IN K I N G

Niet het ‘denken’, maar de afwezigheid van het ‘denken’ is het grootste
probleem in deze tijd. Door de niet aflatende stroom van uiterlijke indrukken
stompen we af en verliezen we onze individualiteit. Het denken is de hoeder
van dat ‘unieke ik’. Mindful thinking maakt het weer krachtig.

Mieke Mosmuller (*1951, Amsterdam) is arts, filosoof en auteur. Zij is deskundige
op het gebied van de ontwikkeling van de intelligente vermogens van de mens.

www.occident.nl
www.miekemosmuller.com

Locatie
Literair theater Perdu
Kloveniersburgwal 86
1012 CZ Amsterdam

Toegangsprijs
€ 10,- / € 5,- euro op vertoon van collegekaart

Info
Hannah Visser - 06-10921016
Ruth Franssen - 013-5079948Wat is denken? door Mieke Mosmuller