Het heldere denken van de jonge Rudolf Steiner neemt de relevante gedachten uit het totaal van de gedachten over de atomistische begrippen en vindt (in 1882) dat het atoom gezien wordt als het enige principe van de werkelijkheid. Het ligt ten grondslag aan alle materiële en zintuiglijke kwaliteiten maar heeft die zelf niet.... lees meer
'Hoe ook de meningen kunnen verschillen in de details, tenslotte komt het atomisme erop neer dat het alle zintuiglijke kwaliteiten als: geluid, warmte, licht, geur, enz., ja, wanneer je de mechanische theorie van de warmte, de Mariotte wet afleidt, zelfs de druk, als slechts schijn, als alleen maar een functie van de wereld van ... lees meer
Wanneer we deze zinnen vergelijken met de zinnen uit het latere leven van Rudolf Steiner, zoals die staan in de 'Anthroposophische Leitsätze, GA 26, dan vinden we de omvorming, de spirituele betekenis van deze vroege zinnen. We zien dan, dat de zintuiglijk waarneembare natuur afbeelding van het goddelijk- geestelijke wezen ... lees meer
In het volgende deel van het artikel 'Enig mogelijke kritiek op de atomistische begrippen', van Rudolf Steiner, wordt het principe van kennis gebaseerd op ervaring nog eens duidelijk geformuleerd. In dit artikel van de nog zeer jonge Steiner is de wonderbaarlijk muzikale compositie al aanwezig. Hij preludeert op het eerste thema... lees meer
Wat in dit opstel over de atomistische begrippen wordt aangeduid als een omkering van de verhouding tussen de zintuiglijke waarneming en de begrippen, vinden we in een van de eerste boeken van Rudolf Steiner uitgewerkt terug, en wel in 'Grundlinien einer Erkenntnistheorie der Goetheschen Weltanschauung....', GA 2. Ik citeer de b... lees meer
Éen ding is deze tekst te kunnen lezen, iets anders nog deze ook te begrijpen. De vraag is: Wat staat er nu eigenlijk. Een belangrijk punt in dit artikel, dat telkens terugkeert, is de verhouding tussen zintuigwaarneming van buiten komend en begrip van binnen komend. De natuurwetenschap heeft het standpunt ingenomen, da... lees meer
In Antwerpen besteedden wij een hele dag aan dit vroege artikel van Rudolf Steiner. In de komende weken zal ik iets van wat we daarbij hebben verworven beschrijven. Allereerst een stuk citaat. 'De moderne natuurwetenschap beschouwt de ervaring als de enige bron voor het onderzoek naar de waarheid. En dit zeker niet ten onrechte... lees meer
Als we alleen maar denkers zouden zijn en niets anders in de ziel zouden hebben dan het vermogen om begrippen te denken en ze dan met logica te verbinden, of om gecompliceerde inhouden met logica te analyseren, dan zouden we werkelijk niet in staat zijn om ooit te weten of iets waar is of niet. We zouden werkelijk in de toestand... lees meer
Ons vermogen om te voelen is niet van deze wereld. Uiteraard lacht de moderne wetenschap daarom, maar in oude tijden - en ook in komende tijden - wisten we en zullen weer weten dat de gevoelens van mensen gecomponeerd zijn uit de tonen van de sferenharmonie. Johannes Kepler - hoewel een wetenschapper in een groeiende moderne nat... lees meer
Vorige week kreeg ik een vraag om de rol te beschouwen die de gevoelens, de emoties in een gesprek spelen. Het is duidelijk dat ze de belangrijkste rol spelen bij het vormen van de meningen. Men zou met een zeker recht kunnen zeggen dat onze meningen gevoelens zijn die zich tot gedachten hebben uitgekristalliseerd. Niet helemaa... lees meer