Ja, ik wil dan nog minstens één keer spreken over welke weerstanden er zijn waardoor niet miljoenen mensen de anthroposofie omarmen, hoewel ze dat waarschijnlijk eigenlijk willen. En dat is een moeilijke problematiek. We zijn helemaal niet bang om als complottheoretici neergezet te worden. Ik heb een video gemaakt over hoe onzinnig het eigenlijk is dat men mensen die naar redenen voor iets zoeken, in de hoek van de complottheorieën plaatst, want het is toch een menselijke drang naar kennis om naar redenen te zoeken, en dat wordt in de wetenschap natuurlijk altijd en overal gedaan. Maar als men dat in openbare processen, politieke processen zoekt, dat iets opzettelijk gepland wordt, ja, dan mag dat niet, dan is men een complottheoreticus. En als men goed oplet, dan ziet men dat al deze mensen die daar zo sterk op wijzen, eigenlijk, wanneer het hen uitkomt, heel gemakkelijk zelf redenen aandragen waarom iets gebeurt wat ze niet leuk vinden. Ik hoop dat ik me begrijpelijk maak. Dus ik wilde alleen maar zeggen dat wij er geen angst voor hebben dat we zo gezien zullen worden. Wij vinden het volkomen normaal dat men altijd overweegt of iets niet zo gaat zoals het gaat, omdat bijvoorbeeld bepaalde machten in de wereld helemaal niet willen dat het anders gaat.

En zo wil ik Rudolf Steiner bespreken, die aan het begin van de 20e eeuw de anthroposofie in de wereld heeft gebracht als een geesteswetenschap, dus niet uit een spirituele of religieuze stroming, maar uit een wetenschap van de geest. En als deze geesteswetenschap werkelijk een plaats naast de natuurwetenschap zou krijgen, dan zou de ontwikkeling van de mensheid een heel andere koers kunnen varen. En ja, men kan gerust zeggen dat dat vanuit bepaalde kanten niet gewenst is. En dat was destijds al zo, wat ook bleek, bijvoorbeeld doordat het Goetheanum in Dornach volledig is afgebrand. Maar dat werd na de dood van Rudolf Steiner nog steeds zichtbaar en dat blijkt tot op de dag van vandaag, dat bepaalde machten deze geesteswetenschap niet willen, en dan kan men allerlei dingen in de wereld brengen waardoor de publieke opinie zodanig wordt beïnvloed dat Rudolf Steiner in een heel vreemd licht wordt gesteld.

Geesteswetenschap. Natuurlijk vindt men dat, als iets wetenschap is, er meerdere wetenschappers moeten zijn die bepaalde resultaten kunnen bevestigen. Dat één iemand onderzoekingen verricht en dan de waarheid zou vinden—ja, dat wil men gewoon helemaal niet aannemen. In de loop van de 20e eeuw heeft zich steeds meer een ontwikkeling laten zien dat een mens niet meer alleen de waarheid kan hebben, dat het altijd in groepen moet gebeuren, dat door discussie moet worden vastgesteld of waarheid er is of niet. Waarheid bestaat eigenlijk niet meer in de zin dat het bij één mens kan zijn. En dat heeft er natuurlijk toe geleid dat geesteswetenschap, gebaseerd op onderzoekingen van één persoon, helemaal niet serieus wordt genomen.

En dat hebben wij het duidelijkst gemerkt in de tijd dat Rudolf Steiner 150 jaar geleden geboren werd. Toen hebben veel auteurs biografieën geschreven—ik ook—en toen was er een biografie van Helmut Zander, en die heeft eigenlijk de hele geesteswetenschap min of meer, ja, ik wil zeggen belachelijk gemaakt, mede daardoor dat hij de persoon Rudolf Steiner in een twijfelachtig daglicht heeft gesteld. Geesteswetenschap, gebaseerd op onderzoekingen van één persoon, wordt niet geaccepteerd, dat is het ene. En het andere is dan, hoe zal ik het zeggen, de moraliteit van Rudolf Steiner wordt vanuit allerlei kanten betwijfeld. En het beste wapen daarvoor in onze tijd is, als men kan aantonen dat iemand niet alle mensen liefheeft, maar dat hij bepaalde mensen liefheeft en andere haat. En als dat dan bepaalde rassen van mensen zijn, waarvan men min of meer kan aangeven dat die niet op dezelfde manier worden gewaardeerd als het blanke ras, dan kan men een oordeel vellen: deze mens is een racist.

En dat heeft men met Rudolf Steiner gedaan in de jaren negentig. Het begon in Nederland en heeft zich later ook naar Duitsland verspreid, en ik heb gehoord dat het ook in Amerika een grote rol speelt of gespeeld heeft. Dat de moraliteit van Rudolf Steiner ter discussie wordt gesteld doordat hij bepaalde uitspraken heeft gedaan, waaruit men kan afleiden dat hij eigenlijk een racist was. Voor mij was dat destijds iets onmogelijks, toen dat begon op te duiken. Want als men het werk van Rudolf Steiner kent, dan weet men dat een mens die een dergelijke geesteswetenschap uit de geestelijke wereld mag ontvangen—ja, die moet, die moet heel, heel moreel zijn, dat kan gewoon niet anders. Men zou zelfs kunnen zeggen, dat moet wel een heilige mens zijn, die geschenken uit de geestelijke wereld ontvangt, dat hij ze mag ontvangen, dat hij ze mag doorgeven.

En ik heb toen, toen dit ook in Duitsland weer actueel werd, ook een boek daartegen geschreven. Als de anthroposofen zelf niet meer kunnen aannemen dat dat een onmogelijkheid is—en zo is het gegaan, het waren niet alleen de uiterlijke machten die het nodig vonden om Rudolf Steiner als racist neer te zetten. Het waren anthroposofen die dat hebben gedaan, en voor mij is dat iets onbegrijpelijks. Als men ziet, als men de auteur kent, als men de boeken leest, als men de lezingen leest, ja, dan wordt het toch duidelijk dat daar een mens spreekt, heeft gesproken, heeft geschreven, die ver boven racisme verheven was? Dat is een onmogelijkheid. Hij spreekt geheel vanuit het Christusbewustzijn, en dit bewustzijn is een garantie dat een mens die dat heeft, dat die alle mensen liefheeft, en niet alleen blanke mensen of gele mensen of rode mensen, of wat dan ook. Het is een onmogelijkheid. Maar zo is het wel in de wereld gebracht, en sindsdien is het zo dat veel mensen, als ze de naam Rudolf Steiner horen, onmiddellijk de reactie hebben: “Ja, maar dat is een racist!”

En ik heb dat zelf meegemaakt toen ik in kringen lezingen gaf die niet anthroposofisch waren, dat steeds, wanneer men over Rudolf Steiner spreekt, werd gezegd: “Ah, maar dat was toch een racist!” Laten we dit serieus nemen. Hij is het niet geweest, en ik hoop dat in de loop van deze kleine lezingen ook duidelijk te kunnen maken. Maar het is een enorme tegenkracht geworden, en de vraag is: is het mogelijk om de anthroposofie zo te presenteren dat duidelijk wordt dat de mens die haar heeft ontvangen, dat dat een heilige mens was? Het moet toch mogelijk zijn dat uit de inhoud, uit hetgeen wat in de inhoud is samengesteld, door de samenhang die men in de boeken en in de lezingen vindt, dat men daardoor zo onder de indruk raakt van de bekwaamheid van deze mens, dat men daardoor weet dat hetgeen wat over hem heen geworpen is, dat dat een enorme leugen is.

Volgende keer zal ik ook niet meer verder spreken over de weerstand die er is tegen de anthroposofie. Volgende keer wil ik echt beginnen om meer of minder te laten zien wat ze is, en ik hoop dat het mogelijk zal worden dat, doordat we haar samen leren kennen—of als u de anthroposofie al goed kent, dat we haar samen opnieuw mogen beleven—dat daardoor alle weerstanden als sneeuw voor de zon zullen smelten. Dat is mijn hoop. En ja, het is natuurlijk duidelijk dat ik van de anthroposofie houd, en het mag ook duidelijk zijn dat ik ervan houd, omdat ze een wetenschappelijke spiritualiteit is. Men heeft geen religie nodig, men hoeft niets mee te brengen om haar te begrijpen. Het verstand is voldoende, als dit verstand maar kan opnemen zonder vooroordelen.

Ik heb geprobeerd drie grote vooroordelen weg te nemen. Dat is de innerlijke luiheid, dat zijn de antipathieën tegen Rudolf Steiner zelf, en dat is het uiterlijk van de hedendaagse anthroposofie, dat naar mijn mening niet werkelijk laat zien wat de werkelijkheid is. Ik heb dus geprobeerd deze drie weerstanden weg te nemen of op zijn minst te bespreken, en zal dan de volgende keer echt met de anthroposofie beginnen.